Liberal Demokrat Parti ve Fraksiyonları
Liberal Demokrat Parti (LDP)
LDP, 1955 Sistemi[1] döneminde, iki muhafazakar partinin – Liberal Parti (自由党) ve Japonya Demokrat Partisi (日本民主党) – birleşmesinden ortaya çıkan, 1993-1994 ve 2009-2012 yılları arası dışında sürekli iktidarda olan siyasi partidir. Japon siyastine yön veren tek parti de denilebilir. Kurulduğu günden beri birçok skandal, sorun ve tartışmalarla karşılaşsa da ve bunlar yüzünden iktidarı kaybetseler de, Japon halkının sürekli oyunu almış ve başta kalmışlardır. Bu yazıda Liberal Demokrat Parti’nin tarihçesine çok girmeyeceğim çünkü amacım uzun süredir iktidarda kalan bu partinin içindeki gruplaşmayı anlatmak (faction – habatsu(派閥, Türkçesi hizip, fraksiyon, klik olabilir).
Fraksiyonlar’un Kökenleri (Figür 1.0.)
Liberal Parti ve Demokratik Parti birleştiğinde, her iki parti kendi içerisinden önemli isimleri bünyesinde topladı ve çok sayıda fraksiyon ortaya çıktı. Bu fraksiyonların çoğu tarihlerini 1955 yılına kadar takip edebiliyor. Bu yazı için güncel olarak en büyük üç fraksiyona bakacağım. Kishi Nobusuke ve Fukuda Takeo’ya kadar uzanan Seiwa Seisaku Kenkyuukai; Tanaka Kakukei’ye uzanan Thursday Club (Heisei Kenkyuukai/ Heiseiken); İkeda Hayato ve Oohira Masayoshi’ye kadar uzanan Kouchikai.
Seiwa Seisaku Kenkyuukai (Seiwakai)
LDP'nin başlangıcından beri var olan en büyük üç fraksiyon arasından son yıllarda en güçlü olan Seiwakai'dir. Seiwakai fraksiyonu, kökenlerini Kishi Nobusuke ve Fukuda Takeo'ya kadar takip eder. Bu fraksiyon, Tanaka fraksiyonu ve onun ardılları Keiseikai ve Heiseiken'in altın yıllarında sürekli hayal kırıklığı yaşayan fraksiyondu çünkü eski başbaşkan (1972-74) Tanaka Kakukei, fraksiyonların LDP içindeki gücünü anladığında hepsini ilga etmeye çalışmıştı. Bu eylemin sloganı da çoğunlukla “Japonya’nın iktidar partisi modernleşmeli” olmuştu. Yine de bu fraksiyon, kendi saflarından Mori Yoshirou ve Koizumi Junichirou’yu[2] başbakanı olarak çıkartmış ve bu iki başbakan fraksiyonun LDP'nin önemli ve en büyük grup olmasını sağlamıştır.
İlk olarak, Mori Yoshirou’un 22 yıl içinde Seiwakai tarafından yönetilen ilk hükümetti (2000-2001) ve görev süresi boyunca aşağıda belirtildiği gibi 'Katou Riot' meydana geldi ve bunun sonucunda rakip Koochikai'de büyük bir bölünme yaşandı. Dahası, bu fraksiyon LDP başkanlığının Mori'den Koizumi'ye transfer edilmesini sağlayacak şekilde partiyi organize edebildi. Böylece, fraksiyonun en önemli rakibi güç kaybetti. İkinci olarak, Mori Yoshirou’dan sonra gelen başbakan Koizumi, Heiseiken'i ana 'gerici güçler' olarak tanımladı ve bu fraksiyona ağır zararlar verdi. Bunun bir örneği: Koizumi, 2005 genel seçimlerinde sırasında Japonya Posta Teşkilatı’nın özelleştirmesi konusunda diğer fraksiyonlara büyük bir çatışmaya girdi. Bu politikaya karşı çıkan ama önleyemeyeceğini anlayan bir dizi Diet üyesi, Heiseiken ve Koochikai'yi terk etti ve Seiwakai'nin LDP içerisinde güçlenmesine neden oldu. İlerleyen yıllarda Abe Shinzou[3] ve Fukuda Yasuo arka arkaya parti lideri yapıldı ve iki dönem sonra Abe yeniden (2012) LDP başbakanı olarak atandı. Sonuç olarak, Seiwakai şimdi Keiseikai'nin geçmiş günlerde sahip olduğu konumu koruyor.
Heisei Kenkyuukai (Diğer ismiyle Keiseikai)
1980'lerden 1990'ların başlarına kadar uzanan dönemde, eski Başbakan Tanaka Kakuei (kurduğu Tanaka fraksiyonu) ve onun ardılı olan fraksiyonların liderliğindeki Perşembe Kulübü, LDP içerisinde ezici bir fraksiyon olarak hüküm sürdü. Perşembe Kulübü'nün ardılı, Takeshita Noboru'nun fraksiyonu olan Keiseikai idi. Bu fraksiyon, çok sayıda Ulusal Diet üyesini kendi koruması altında toplamasının yanı sıra, onları "politika kabileleri" (Japonca zoku-giin, İngilizce policy tribes) yani çeşitli politika yapım alanlarında uzmanlaşmış Diet üyeleri olarak düzenledi. Bu “politika kabileleri” lobicilikle ilgilendi ve bağlantılarını endüstri kuruluşlarına genişletti. Bu sayede, Keiseikai bir zamanlar parti başkanlık seçimlerinde ezici bir güç sergileyerek siyasetin oyun kurucusu rolündeydi. Hatta muhalefet partileriyle derin bir bağ kurarak yasama organındaki işlerin yönetimini bir uzmanlık alanı haline getirdi.
Keiseikai'nin yerine geçen Heisei Kenkyuukai (veya Heiseiken), daha önceki yılların potansiyelini göstermedi. Diet üyelerinin sayısı ile ölçüldüğünde, Seiwa Seisaku Kenkyuukai'den (Seiwakai) sonra hala en büyük ikinci gruptu, ancak üyelerini bir arada tutan 'demir bağlarını' tamamen kaybetmişti. Japonya Demokrat Partisi (DPJ) 2009'da hükümetin kontrolünü ele geçirdiğinden, güçlü ve kilit grup üyeleri birbiri ardına fraksiyonu terk etti. Ayrılanların listesi çok uzundu; Ishiba Shigeru, Kosaka Kenji, Itou Tatsuya, Kamoshita Ichirou, Tamura Norihisa, Sakurada Yoshitaka, Tanahashi Yasufumi, Kawai Katsuyuki ve Yoshikawa Takamori.
The Koochikai (Koochi Seisaku Kenkyuukai)
Kōchikai (Kōchi Seisaku Kenkyūkai) fraksiyonu kökenlerini Yoshida Shigeru'ya kadar takip ediyor ve Heiseiken gibi 'muhafazakar ana akımın' bir parçası olarak kabul ediliyor. Eski başbakanlar Ikeda Hayato, Oohira Masayoshi, Suzuki Zenku ve Miyazawa’nin bu fraksiyona üyeydi. Fraksiyon bazen ‘Aristokratlar Kulübü’ olarak anılırdı çünkü bu fraksiyonun üyeleri politika yapımı konusunda bilgili olsalar da siyasetin kesintisi ve baskısıyla karşı karşıya kaldıklarında çekingen görünüyorlardı. Fraksiyon sonradan çok büyük sorunlar yaşadı ve parçalandı. Bunun en büyük nedeni, 2000 yılında o zamanki fraksiyon başkanı Katou Kouichi'nin muhalefet partileriyle birlikte Mori Yoshirou kabinesine güvensizlik oyu (vote of no confidence) vermesiyle, başarısız bir şekilde taraf olduğu 'Katou’ isyanına (Katou Riot) katılmasıdır. Yoshirou güvenoyu sonucu düşürülemediği için Koochikai çok büyük bir sorun yaşamıştır. Kochikai ikiye bölündü ve oldukça olağandışı bir şekilde, her iki fraksiyon da Koochikai adını aldı. 2008'de bu iki kol yeniden birleşti, ancak 'Katō Riot' tarafından yaratılan kötü niyeti ortadan kaldıramadı. Fraksiyonun 2012 parti başkanlık seçimlerini kötü yönetmesinin sonucu olarak Koochikai tekrar bölündü ve eski parti başkanı (başbakan değil, LDP başkanı) Tanigaki Sadakazu gruptan ayrıldı. Bugün, Koochikai'nin üçüncü büyük grup olarak konumu, Asou Tarou liderliğindeki Ikoukai'nin tehdidi altında. Peki partiyi bir arada tutan şey ne? Koochikai markası. Fraksiyon, Japonya'nın muhafazakâr güçlerinin birleşmesinden (1955 Sistemi) hemen sonra kuruldu ve 1960'ta ABD Japonya Güvenlik Anlaşması sonrası ortaya çıkan toplumsal sorunları çözebilmek için Ikeda Hayato'yu başbakan olarak çıkardı. Kishi'nin aksine, Ikeda sloganı olarak hoşgörü ve azim oldu. Anayasa değişikliğini rafa kaldırdı ve muhalefet partileriyle diyaloğa ağırlık verdi. Daha sonra, aynı gruptan Oohira Masayoshi, Tanaka kabinesinde dışişleri bakanıyken, Japonya'nın önemli ABD ilişkisini korurken Çin-Japon ilişkilerini normalleştirmeyi başardı. Tarihiyle birlikte bu fraksiyon içinde beslenen liberal ve barışçıl fikirler, Koochikai'nin markasını destekledi.
KAYNAK
Nakakita, K. (2020). The Liberal Democratic Party of Japan: The Realities of ‘Power’, 20 (S. Johnson, Trans.; 1st ed.), ss. 1-20, Routledge. https://doi.org/10.4324/9780429053931
[1] Başka bir zamanda anlatacağım ama LDP’nin dominant bir parti olarak Japon siyasi sisteminin her yerini ele geçirmesini ifade ediyor.
[2] Japonya tarihinin en önemli başbakanlarından ikisi.
[3] Yeni öldürülen eski başbakan.